Bác sĩ cây trồng

Sâu gây hại trên các chân ruộng trũng nước, lúa mọc thưa, cấy dặm, ở các địa phương không có mùa vụ rõ rệt, gieo sạ không đồng loạt, nếu sạ muộn bị nặng hơn sạ sớm.

Sau khi thu hoạch lúa, sâu sống trên lúa dại, lúa chét hoặc trên cỏ lồng vực, cỏ đuôi phụng còn nhỏ. Sâu gây hại phổ biến trong vụ Đông Xuân và Hè Thu.

Thường xuất hiện trên

Triệu chứng

Sâu tuổi nhỏ thường cạp nhu mô, cắn đứt mép lá thành dạng răng cưa, sâu tuổi lớn cắn đứt hai mảnh lá, chúng ăn mất phần bìa phiến lá lúa rồi dùng tơ kết hai mảnh lá ghép lại tạo thành phao cư trú.

Sâu non thò đầu ra khỏi phao, đục thủng bẹ xuyên qua thân cây lúa tạo nhiều lổ thủng, làm bẹ bị thối, vàng, nếu đục vào đỉnh sinh trưởng thì sẽ làm đọt bị chết, ruộng lúa bị chết thành từng vạt lớn.

Lúa bị hại sẽ kém phát triển, thấp cây, nảy chồi ít, bông ngắn, hạt nhỏ, lép nhiều.

Ngoài lúa, sâu phao đục bẹ sống trên lúa chét, cỏ lồng vực, cỏ đuôi phụng, cỏ cú, lúa cỏ…

Sâu này có tập quán sinh hoạt vừa giống với sâu phao vừa giống sâu đục thân lúa nhưng không giống hoàn toàn. Cây lúa bị hại sẽ kém phát triển, đọt bị vàng, không nảy chồi, dễ chết, mất năng suất nghiêm trọng.

Nhận biết sâu hại

Bướm: Giống như bướm sâu cuốn lá nhỏ, nhưng cánh có màu vàng rơm đến nâu đậm, trên cánh có nhiều chấm trắng viền nâu, mép cánh có viền nâu đậm.

Bướm đực có nhiều đường nét sặc sỡ hơn bướm cái, giữa cánh có đốm nâu lớn, cuối cánh có đốm trắng nhỏ. Bướm bay nhanh nhẹn hơn bướm sâu cuốn lá, bướm sâu phao, khi đậu cánh xếp lại, đầu quay xuống nước.

Trứng: Sau khi vũ hóa 2 - 3 ngày, bướm chọn nơi có nước để đẻ trứng, bướm cái có thể đẻ 20 - 30 trứng mỗi lần và đẻ 2 - 3 lần (2 - 3 đêm). Trứng màu trắng, hơi tròn, được đẻ thành từng cụm hay thành 2 - 4 hàng ở mặt dưới lá gần bẹ hay ngay trên bẹ lá sát mực nước.

Sâu non: Sâu mới nở có màu trắng ngà, dài khoảng 4 - 5 mm, sâu lớn có màu vàng nhạt, rất dai. Sâu non thường bò lên cạp nhu mô, cắn lá làm phao, phao của sâu đục bẹ là do hai mảnh lá ghép lại, dẹp. Sâu đủ sức dài khoảng 20 mm, màu trắng sáp, bóng, mập, đầu có màu xám nâu.

Nhộng: Sâu hoá nhộng ở ngay vết đục hoặc đầu ghim vào bẹ lúa ngang mực nước.

Vòng đời của sâu phao đục bẹ khoảng 30 - 40 ngày, giai đoạn trứng: 5 - 7 ngày, giai đoạn sâu non: 20 - 22 ngày, giai đoạn nhộng khoảng 8 ngày, giai đoạn ngài: 5 - 7 ngày.

Sâu tuổi 1 dài khoảng 5 ngày. Sâu tuổi 2 vừa ăn lá, vừa đục vào bẹ từ ngang mực nước xuống gốc lúa. Từ tuổi 3 trở đi sâu đục vào thân là chính còn lá lúa chỉ làm phao, đặc biệt sâu có thể chui cả thân mình xuống nước để đục vào thân.

Sâu thường bắt đầu gây hại khoảng 10 - 15 ngày sau sạ (NSS) đến cuối giai đoạn đẻ nhánh 40 - 50 NSS.