Bác sĩ cây trồng

Các lứa 3, 5 và 7 của sâu lăn gây hại cho các trà lúa tương ứng với các tháng 4, 5 và 10.

Nhiệt độ ấm nóng và độ ẩm cao là điều kiện thích hợp cho sâu năn phát sinh phát triển.

Những năm mưa nhiều sâu năn phát sinh phát triển mạnh.

Ở miền Bắc, sâu năn gây hại trong vụ mùa nặng hơn vụ xuân và mùa sớm nặng hơn mùa muộn.

Bón phân không cân đối cũng là nguyên nhân để sâu năn gây hại. Ruộng có nước bị hại nặng hơn ruộng để hạn.

Ruộng có nhiều cỏ Leersia (Lúa dại sáu nhị; Cỏ môi; Bắc) sâu năn cũng phát triển mạnh.

Thường xuất hiện trên

Triệu chứng

Sâu non sâu năn di chuyển lên phần giữa của bẹ và thân, rồi xâm nhập vào đỉnh sinh trưởng, tại đây sâu cắn phá gây hại và thải ra chất độc có trong nước miếng làm gốc bẹ lúa phồng to, bên trong rỗng, sau đó đọt lúa phát triển bất thường thành ống như lá hành có màu trắng nhạt, rộng khoảng 1 cm, dài 10 - 30 cm, đầu ống hành được bịt kín do mô lá tạo thành.

Sâu năn phá hại lúa từ giai đoạn mạ đến giai đoạn cuối đẻ nhánh. Các giai đoạn sinh trưởng sau không còn thích hợp với sâu năn.

Khi bị sâu năn tấn công, đỉnh sinh trưởng của cây lúa biến dạng thành "cọng hành" (hay còn gọi ống hành).

Khi ống hành đã vươn ra ngoài cũng là lúc sâu non đã hoá nhộng. Ống hành xuất hiện khoảng một tuần sau khi muỗi xâm nhập.

Nhánh lúa bị hại không cho bông nhưng lúa có thể mọc chồi mới để bù lại nếu như phòng trừ kịp thời ngay đầu giai đoạn đẻ nhánh.

Nhận biết sâu hại

Muỗi cái có thân dài hơn muỗi đực. Đầu nhỏ, hầu như bị mắt kép màu đen choán hết. Râu đầu màu vàng dạng chuỗi hạt. Chân dài, bàn chân có 5 đốt. Bụng có 10 đốt, màu đỏ da cam. Cánh trong có nhiều lông mịn, có 4 mạch cánh.

Trứng: Thon dài, mới đẻ có màu trắng, trước khi nở có màu vàng. Sâu non và nhộng sống và gây hại trong ống hành.

Sâu non có 3 tuổi, đẫy sức màu trắng sữa, dịch cơ thể màu hồng nhạt. Mặt bụng ngực trước có một mẩu cứng chẻ đôi. Điểm sinh trưởng bị hại biến dị thành ống hành. Khi ống hành đã vươn ra ngoài cũng là lúc sâu non đã hoá nhộng.

Nhộng của sâu năn có thể di chuyển lên xuống trong ống hành. Nhộng có màu da cam, đỉnh đầu có một đôi gai, lúc nhộng sắp hoá muỗi thì chuyển lên trên ngọn chui 1/2 mình ra, lột vỏ nhộng để lại trên đầu ống hành.

Vòng đời của sâu năn từ 25 - 35 ngày. Giai đoạn trứng: 3 - 8 ngày. Giai đoạn sâu non: 13 - 28 ngày. Giai đoạn nhộng: 3 - 15 ngày. Giai đoạn trưởng thành (muỗi): 1 - 3 ngày.